Satış Yöntemleri

İlk halka arzlarda şirketler, yatırımcılara paylarını sunmak için genellikle Talep Toplama Yöntemi ve Borsa’da Satış Yöntemi olmak üzere iki ana yöntemi tercih ederler. Her iki yöntem de halka arz sürecinde farklı stratejiler sunar ve yatırımcı taleplerine uygun olarak şekillenir.

1. Talep Toplama Yöntemi

Talep toplama yöntemi, yatırımcılardan satışa sunulan paylara yönelik taleplerin toplanması ve bu taleplerin belirli kriterler doğrultusunda değerlendirilmesi esasına dayanır. Bu yöntem; sabit fiyatla talep toplama, fiyat teklifi alma yoluyla talep toplama ve fiyat aralığı yoluyla talep toplama olmak üzere üç farklı şekilde uygulanabilir.

1.a. Sabit Fiyatla Talep Toplama

Bu yöntemde, satışa sunulan paylar, halka arz duyurusunda belirtilen sabit bir fiyat üzerinden yatırımcılara sunulur. Yatırımcılar, almak istedikleri pay miktarına denk gelen tutarı ilgili banka hesabına yatırarak taleplerini bildirirler. Bunun ardından, halka arzı yöneten aracı kurum ya da kurumlara başvurarak talep formu doldurup imzalarlar.

• Esneklik: Yatırımcılar, talep formunda almak istedikleri pay miktarına bir alt sınır koyabilirler.
• Basitlik: Bu yöntem, fiyatın sabit olması nedeniyle yatırımcılar için daha sade ve anlaşılır bir süreç sunar.

1.b. Fiyat Teklifi Alma Yoluyla Talep Toplama

Bu yöntemde, halka arz eden şirket veya mevcut ortaklar asgari bir satış fiyatı belirler. Yatırımcılar, belirlenen bu taban fiyatın üzerinde olmak kaydıyla tekliflerini sunarlar.

• Rekabet: Yatırımcılar arasında fiyat teklifleri üzerinden bir yarışma ortamı oluşur.
• Esneklik: Şirket, gelen fiyat teklifleri doğrultusunda en uygun dağıtım kararını alabilir.

1.c. Fiyat Aralığı Yoluyla Talep Toplama

Payların halka arz duyurusunda bir fiyat aralığı belirlenmişse, fiyat aralığı yöntemi uygulanır. Bu yöntemde taban fiyat ile tavan fiyat arasındaki fark genellikle taban fiyatın %20’sini geçmez.

• Dinamik Fiyatlandırma: Yatırımcıların talepleri, bu fiyat aralığında değerlendirilerek en uygun fiyat seviyesinde işlem yapılır.
• Esneklik: Hem yatırımcılar hem de ihraççı şirket için fiyat konusunda daha geniş bir hareket alanı sunar.

Talep toplama süresi:
Talep toplama işlemi, halka arz duyurusunun (sirküler) yayımlanmasından itibaren en erken ikinci iş günü başlar. Bu süreç en az 2 iş günü, en fazla 30 gün olarak belirlenebilir.

2. Borsa’da Satış Yöntemi

Borsa’da Satış Yöntemi, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) onayıyla ve Borsa İstanbul’un ilgili düzenlemeleri doğrultusunda uygulanır. Bu yöntemle gerçekleştirilen halka arzda, payların satışı birincil piyasada yapılır ve yatırımcılar, doğrudan borsa platformu üzerinden pay alımı yapar. Halka arz, belirlenen sirkülerdeki süreye uygun şekilde gerçekleştirilir.

Borsa’da satış yönteminde üç farklı model uygulanabilir:

2.a. Sürekli Müzayede Yöntemi

Bu yöntem, halka arz edilen payların Borsa İstanbul’un sürekli müzayede platformunda alım-satımına olanak tanır. Talep ve arz, gerçek zamanlı olarak karşılaştırılır ve işlemler gerçekleştirilir.

2.b. Sabit Fiyatla Talep Toplama ve Satış

Sabit fiyat yöntemi, talep toplama sürecinde olduğu gibi belirlenmiş bir fiyat üzerinden satış yapılmasını içerir. Yatırımcılar, önceden duyurulan sabit fiyat üzerinden taleplerini iletir.

2.c. Değişken Fiyatla Talep Toplama ve Satış

Değişken fiyat yöntemi, yatırımcıların fiyat tekliflerini iletmelerine olanak tanır. Bu süreçte, satış fiyatı talep yoğunluğuna göre belirlenir.

• Fiyat Optimizasyonu: Piyasa koşullarına bağlı olarak en iyi fiyat seviyesi yakalanır.
• Yatırımcı Katılımı: Daha geniş bir yatırımcı kitlesine ulaşma imkânı sağlar.

Her iki yöntem de halka arz sürecinin etkin bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlarken, şirketlerin ve yatırımcıların farklı ihtiyaçlarına göre özelleştirilebilir. Talep toplama yöntemi daha esnek ve kontrollü bir süreç sunarken, Borsa’da satış yöntemi doğrudan piyasa dinamiklerine uyum sağlayan bir mekanizma oluşturur. Şirketlerin hangi yöntemi tercih edeceği, arz edilecek payların yapısına, hedeflenen yatırımcı kitlesine ve piyasa koşullarına bağlı olarak değişir.