Halka Arz Yöntemleri

Halka kapalı şirketler, halka arz sürecinde paylarını yatırımcılara sunmak için üç farklı yöntemi tercih edebilirler. Bu yöntemler; ortak satışı (mevcut payların halka arzı), sermaye artırımı (yeni pay ihracı yoluyla halka arz) ve bu iki yöntemin bir arada kullanıldığı karma model olarak sınıflandırılabilir. Her bir yöntemin kendine özgü özellikleri ve şirketlere sağladığı faydalar farklıdır.

1. Ortak Satışı (Mevcut Payların Halka Arzı)

Bu yöntemde, şirketin daha önce ihraç etmiş olduğu paylara sahip gerçek veya tüzel kişi ortaklar, kendi paylarını halka arz etmektedir. Bu durum, şirketin sermaye yapısında bir artışa yol açmamakta; mevcut ortakların sahip olduğu hisselerin yatırımcılara satılması esasına dayanmaktadır.

Ortak satış yönteminin özellikleri:

• Şirket sermayesine herhangi bir kaynak girişi olmamaktadır. Halka arzdan elde edilen gelir, tamamen paylarını satan ortaklara ait olmaktadır.
• Halka arz edilen pay miktarına bağlı olarak, mevcut ortakların şirketteki hisse oranı azalabilir.
• Halka arz işlemi tamamlandığında, şirket "halka açık" statüsüne geçer ve bu statünün getirdiği yükümlülüklere tabi olur.

Bu yöntem, özellikle şirketin sermaye artırma ihtiyacı bulunmayan, ancak ortakların mevcut hisselerinin halka arz yoluyla değerlendirildiği durumlarda tercih edilir.

2. Sermaye Artırımı (Yeni Pay İhracı Yoluyla Halka Arz)

Sermaye artırımı yöntemi, halka kapalı bir şirketin yeni pay ihraç ederek sermayesini artırmasıyla gerçekleşir. Bu süreçte, şirketin mevcut ortaklarının yeni pay alma hakları (rüçhan hakları) kısmen ya da tamamen sınırlandırılarak yeni hisseler halka arz edilir. Ancak bu yöntemin uygulanabilmesi için şirket sermayesinin tamamının ödenmiş olması gerekmektedir.

Sermaye artırımı yönteminin özellikleri:

• Halka arzdan elde edilen tüm gelir doğrudan şirket kasasına girer ve şirketin finansal kaynaklarını güçlendirir.
• Şirketin sermaye yapısı genişler ve büyüme hedefleri doğrultusunda ek kaynak yaratılmış olur.
• Yeni hissedarların katılımıyla şirket, daha geniş bir yatırımcı tabanına ulaşır.

Bu yöntem genellikle şirketlerin büyüme planlarını finanse etmek, borçlarını azaltmak veya yeni yatırımları desteklemek amacıyla tercih edilir.

3. Ortak Satışı ve Sermaye Artırımının Birlikte Kullanılması

Bu modelde, hem mevcut ortakların sahip olduğu hisseler hem de şirket tarafından yeni ihraç edilen paylar halka arz edilmektedir. Mevcut payların satışı ile sermaye artırımı aynı süreçte gerçekleştirildiği için, bu yöntem karma bir yapı sunar.

Karma yöntemin özellikleri:

• Halka arz gelirinin bir kısmı hisselerini satan mevcut ortaklara, bir kısmı ise sermaye artırımı yoluyla şirkete aktarılır.
• Şirketin sermaye yapısı genişlerken aynı zamanda mevcut hissedarlar da ellerindeki hisselerin bir kısmını nakde dönüştürme fırsatı yakalar.
• Yeni ihraç edilen hisseler ve satılan mevcut hisseler, halka arz kapsamında birlikte işlem görür.

Bu yöntem, hem şirketin sermaye artırımı yaparak kaynak yaratmasını hem de mevcut ortakların hisselerini değerlendirmesini mümkün kıldığı için esnek bir yapı sunar.